JAK TO ZROBILIŚMY?

Fundacja Archeologia Fotografii od 2017 roku opracowuje i digitalizuje archiwum negatywów fotograficznych Marka Piaseckiego (1935–2011), artysty, który w swojej twórczości posługiwał się fotografią, rzeźbą, malarstwem, był autorem instalacji i asamblaży. Fundacja szukała pomysłu na wystawę zdjęć Piaseckiego. Animatorka i kuratorka Agnieszka zaprosiła kilkanaście osób w różnym wieku, zainteresowanych fotografią (wśród nich byli twórcy, kolekcjonerzy-amatorzy, bywalcy wystaw fotograficznych, badacze kultury wizualnej, historycy sztuki, socjologowie, a także miłośnicy fotografii) na serię warsztatów, podczas których pracowali nad koncepcją ekspozycji. Spotykali się sześć razy w ciągu kilku miesięcy. Najpierw uważnie obejrzeli prawie tysiąc zdjęć, dzielili się obserwacjami, pomysłami, przekonaniami. W wyniku wspólnej pracy wyłonili nie tylko temat wystawy, ale całościowy zamysł kuratorski obejmujący wybór zdjęć, tytuł, stworzenie tekstów i opracowanie pomysłu na aranżację zdjęć w przestrzeni galerii. Wystawa pokazana publiczności składała się z czterech części, a każdej z nich towarzyszyły słowo klucz i zestaw pytań, które mogły posłużyć widzom do własnych refleksji.

Krok 1: Przygotowanie

Zastanówmy się nad tematem wystawy, czy będziemy korzystać ze zdjęć z prywatnych zbiorów uczestników, czy też sięgniemy do otwartych zasobów zdjęć w internecie (polona.pl, europeana.eu, flickr.com, pixabay.com, pexels.com, unsplash.com). Pamiętajmy, że jeśli nie dysponujemy odpowiednią przestrzenią, wystawa może mieć charakter wirtualny. Do udziału w warsztatach zapraszamy osoby zainteresowane fotografią. Warto, aby grupa była międzypokoleniowa i różnorodna pod względem doświadczeń i perspektyw. W zależności od tematu i formy wystawy prosimy, aby uczestnicy przynieśli ze sobą fotografie ze swoich zbiorów (np. rodzinnych albumów), albo wstępnie wybieramy kilkadziesiąt zdjęć z otwartych zasobów (np. fotografie jednego artysty). Zdjęcia z internetu możemy wydrukować. Jeżeli nasza wystawa będzie wirtualna, skanujemy analogowe zdjęcia i umieszczamy je w udostępnionym uczestnikom folderze w sieci.

Krok 2: Obszary tematyczne

Wspólnie oglądamy zdjęcia i metodą burzy mózgów szukamy zagadnień i tematów, wokół których mogłaby być zbudowana wystawa. Pomysły zapisujemy na post-itach. Zastanawiamy się, jakie cechy ma dobra wystawa. Warto pokazać przykłady różnych ekspozycji, np. Tak widzą. Mistrzowie fotografii węgierskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie, Aparat to moja broń. Wystawa fotografii Gordona Parksa w Muzeum Współczesnym we Wrocławiu, Fotoreporterzy w Muzeum Fotografii w Krakowie, Marek Piasecki, Józef Robakowski. Przełamywanie fotografii w Galerii Asymetria, Zofia Rydet. Zapis socjologiczny 1978–1990 w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Krok 3: Koncepcja kuratorska

Porządkujemy wypracowane tematy i zdjęcia w kilka (3-4) kategorii dotyczących np. formy czy techniki fotograficznej, przedstawianych obiektów, okazji, z jakich robione były zdjęcia, emocji, jakie budzą. Dzielimy się na tyle zespołów, ile mamy kategorii, i w zespołach zastanawiamy się nad sposobem przedstawienia zdjęć. W ten sposób wystawa będzie składała się z kilku części. Fotografie na wystawie mogą być ułożone linearnie (np. chronologicznie), jako rodzaj mapy myśli, w parach przeciwieństw itd.

Krok 4: Oprawa

Wspólnie zastanawiamy się nad tytułem wystawy, opracowujemy tekst kuratorski, który będzie towarzyszył zdjęciom. Przygotowujemy oprawę plastyczną zdjęć: podpisy, tło, ew. ramki itp. Wystawę multimedialną tworzymy w programie PowerPoint, Prezi lub innym. Gotową możemy umieścić na naszej stronie internetowej.

Warianty:

Do wystawy możemy dołączyć zdjęcia indywidualnie wybrane przez uczestników (np. ulubione czy najbardziej poruszające), opatrzone krótkim komentarzem/uzasadnieniem wyboru. Komentarze można zaprezentować w formie nagrań audio lub wideo. Wystawa może łączyć tradycyjny sposób pokazywania eksponatów z elementami multimedialnymi, np. QR-kodami.

Więcej o zasadach korzystania z otwartych zasobów tutaj: otwartezasoby.pl

Projekt „Portal Wirtualne Muzeum Fotografii: udostępnienie archiwów Marka Piaseckiego i Andrzeja Georgiewa” finansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest prowadzony przez Fundację Archeologia Fotografii.

Agnieszka Pajączkowska
Warszawa