Jak to zrobiliśmy:

Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich w Podkowie Leśnej postawiło sobie za cel zdobycie wiedzy o pasjach i zainteresowaniach tutejszych uczniów liceów i gimnazjów. Podstawowym wyzwaniem było dotarcie do młodych osób, które nie zaglądają do domu kultury.

Z pomocą socjologa Michała stworzono miniankietę, która miała być przekazywana pocztą pantoflową wśród znajomych. Dwie zaprzyjaźnione z Centrum Kultury młode osoby otrzymały zadanie przeprowadzenia i rozprowadzenia wśród swoich znajomych ankiety złożonej z kilku pytań. Osoby, które na nią odpowiadały, również otrzymywały po kilka egzemplarzy ankiety, aby teraz z kolei one mogły przepytać następnych parę osób. W ten sposób każdy uczestnik ankiety sam stawał się ankieterem, szukając kolejnych znajomych, a cała akcja zataczała coraz szersze kręgi. Badanie pozwoliło sporządzić długą listę zainteresowań młodych ludzi (od grania w Warhammera, poprzez ornitologią, majsterkowanie i lalkarstwo, aż po grafikę komputerową i programowanie) i stworzyć cenną sieć kontaktów. Młodzi ludzie, uczestnicząc w akcji, angażowali się w działanie na rzecz domu kultury.

projekt „Zrób to sam. Jak zostać badaczem społeczności lokalnej?” Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę”
Michał Danielewicz
Podkowa Leśna, Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich

Krok po kroku:

KROK 1: WSTĘPNE PLANOWANIE

Zanim przystąpimy do tworzenia ankiety, odpowiedzmy sobie na kilka pytań. Jakich informacji szukamy i w jaki sposób będzie nam ona pomocna? kto taka wiedzę ma? Jakie pytania należałoby zadać ludziom? Na przykład jeżeli chcemy wiedzieć, jakie są zainteresowania młodych ludzi, w ankiecie pytamy: "Co lubisz robić w wolnym czasie?" Można zaprosić do współpracy kilka osób z interesującej nas grupy i wspólnie stworzyć ankietę. Warto poprosić o konsultacje socjologa.

KROK 2: UKŁADANIE PYTAŃ I TESTOWANIE ANKIETY

Pamiętajmy, że pytania powinny być krótkie i jasno sformułowane. Realizacja ankiety w terenie powinna trwać około 5 minut, co oznacza, że taki kwestionariusz nie powinien zawierać więcej niż 10 pytań. To ważne, bo jeśli zadamy ludziom zbyt wiele pytań, zniechęcą się i nie odpowiedzą na żadne. Każde pytanie powinno być starannie przemyślane. Musimy wiedzieć, dlaczego je zadajemy i w jaki sposób wiedza płynąca z odpowiedzi będzie nam przydatna. Można na przykład skupić się na pytaniach o zainteresowania i czas wolny. Pamiętajmy, że ankieta sprawdza się najlepiej jako narzędzie badawcze wtedy, gdy pytamy o proste kwestie (np. Czym się interesujesz? Jakie wydarzenie kulturalne ostatnio Ci się spodobało? Na jakim fajnym koncercie byleś/byłaś?). Lepiej jest zebrać wiedzę o faktach, które posłużą jako inspiracja w myśleniu o działalności naszej organizacji, niż po prostu pytać ludzi, co nasza instytucja powinna zorganizować. Na początku ankiety warto zamieścić krótką informacją, po co zadajemy pytania. Ludzie chętniej biorą udział w czymś, czego sens i cel rozumieją. Testowe wypełnienie ankiety z kilkoma osobami, które nie brały udziału w jej tworzeniu, pozwoli nam przekonać się, jak nasze pytania sprawdzają się w praktyce: co jest niejasne, co powoduje trudności.

KROK 3: REALIZACJA ANKIETY

Najwygodniej jest operować papierowym arkuszem z wydrukowanymi pytaniami, na którym można zaznaczać lub zapisywać odpowiedzi – jeden kwestionariusz na jedną badaną osobę. Warto umówić się ze współpracującymi z nami ankieterami na minimalną ilość zrealizowanych ankiet – przynajmniej 10. Oczywiście im więcej, tym lepiej. Nasza ankieta powinna mieścić się na jednej kartce, na wstępie przekażmy naszym ankieterom współpracownikom po kilkadziesiąt ankiet – pamiętajmy, że mają oni także zachęcać innych do podawania ankiety dalej, więc powinni mieć ich zapas. Dobrze jest podtrzymywać kontakt z naszymi ankieterami w trakcie działania. Dajemy im w ten sposób sygnał, że ich praca jest dla nas ważna i w konsekwencji poczucie odpowiedzialności za wykonanie zadania. To także okazja do śledzenia na bieżąco postępów i wychwytywania ewentualnych trudności w pracy.

KROK 4: ANALIZA WYNIKÓW

Po zebraniu wypełnionych ankiet podsumowujemy wyniki. Można do tego wykorzystać szablon ankiety i przy pytaniach zestawić uzyskane odpowiedzi. Mając przed oczami zbiorcze wyniki, staramy się wyłowić pojawiające się prawidłowości. Zastanawiamy się, czy odpowiedzi dają się uporządkować w jakieś kategorie lub podgrupy. Przykładowo, w przypadku otwartego pytania o zainteresowania, mogą to być pasje artystyczne i sportowe lub też pasje, które realizuje się w pomieszczeniach zamkniętych i pasje wymagające otwartej przestrzeni, itd. Może się okazać, że dostaniemy wiele różnorodnych informacji. Zamiast grupowania i robienia typologii warto wtedy zastanowić się, które zainteresowania tworzą potencjał do zagospodarowania przez naszą instytucję. Wyniki ankiet często prezentowane są w postaci wykresów, ale w naszym przypadku raczej nie ma sensu liczenie odpowiedzi. Nasze działanie służy temu, by lepiej poznać zainteresowania danej grupy i dowiedzieć się, które z nich są szczególnie popularne. Zamiast w nudnych tabelkach i wykresach wyniki można przedstawić np. w formie obrazowej mapy zainteresowań

WARIANTY:

Metodę warto stosować, gdy chcemy dotrzeć do trudno dostępnej grupy. Mogą to być np. lokalni przedsiębiorcy, których chcemy zainteresować działalnością naszej instytucji. Wywiad może tez dotyczyć rożnych kwestii, nie tylko zainteresowań i czasu wolnego.