Monthly Archives: July 2016

Dobry sąsiad to…

JAK TO ZROBILIŚMY?

Miejska Rada Seniorów w Legionowie szukała sposobów na nawiązanie relacji z lokalną społecznością. Podczas plenerowego Dnia Sąsiada z pomocą animatorki Anny stworzyli tymczasową instalację. Zapraszali mieszkańców do rozmów, prosili o dokończenie zdania „Dobry sąsiad to…” i zapisanie tego na kartce. Chętni byli fotografowani ze swoją odpowiedzią. Zdjęcia i kartki z odpowiedziami organizatorzy wieszali na rozpiętym sznurku, tak by mogli obejrzeć je inni. W ten sposób powstała sąsiedzka galeria.

Działanie zachęciło uczestników do refleksji i otwartej rozmowy na temat relacji sąsiedzkich. Zebrane odpowiedzi złożyły się na unikatową definicję dobrego sąsiada, stworzoną przez mieszkańców Legionowa. Wbrew obawom, pytanie okazało się ciekawym pretekstem do rozmowy, a mieszkańcy chętnie dorzucali swoje, często humorystyczne, odpowiedzi.
projekt „Zoom na Rady Seniorów. Uniwersytet Obywatelski” Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę” (projekt realizowany ze środków Funduszy EOG w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”)
Anna Płachecka
Legionowo

Krok 1: Przygotowanie
Planując akcję, zastanówmy się, czy będzie odrębnym działaniem, czy częścią większej całości. Warto takie wydarzenie zorganizować podczas sąsiedzkiego pikniku, święta ulicy czy festynu. Przyjrzyjmy się miejscu, w którym będziemy działać, sprawdźmy, gdzie będziemy dobrze widoczni. Trzeba też wcześniej pomyśleć, na czym umocujemy sznurek.

Krok 2: Działanie
Podchodzimy do przechodniów, zadajemy pytania, zachęcamy do rozmyślań i formułowania odpowiedzi. Każdej osobie wręczamy kartkę z początkiem zdania. Prosimy, by własnoręcznie zapisali odpowiedź (pamiętajmy, aby poprosić czytelne pismo i duże litery) i zapraszamy do pozowania. Pamiętajmy, aby wytłumaczyć, w jakim celu robimy zdjęcia i gdzie będą umieszczone po akcji.
Odpowiedzi i fotografie na bieżąco wieszamy na rozpiętym sznurku w widocznym dla przechodniów miejscu

Krok 3: Refleksja
Warto na gorąco spisać wrażenia z akcji, bo tych zazwyczaj jest wiele po pracy w terenie. Jak reagowali ludzie? Co zadziałało, a nad czym warto w przyszłości popracować. Czy dzięki rozmowom zdobyliśmy inspiracje do kolejnych działań sąsiedzkich? Czy przy okazji rozmów wypłynęły jakieś potrzeby lokalnej społeczności? Jeśli tak, to w jakim stopniu możemy na nie odpowiedzieć lub komu możemy je przekazać? Zdjęcia dokumentujące akcję możemy opublikować w internecie lub w lokalnej prasie.

Warianty
Odpowiedzi zapisane na kartkach to bardzo prosty sposób, ale można też sięgnąć po inne narzędzia np. kredę, chorągiewki, farbę. Możemy potraktować akcję jako pretekst do odnowienia zdewastowanej ściany lub ławki (nie zapominajmy o zgodzie właściciela terenu).

Palcem po mapie pisane

Leave a reply

JAK TO ZROBILIMY?

Park Niedźwiadków to charakterystyczne miejsce dla Tychów. Ten objęty opieką konserwatora, niewielki teren z rzeźbami i fontanną od lat nie był kompleksowo remontowany. Miejscowa rada seniorów chciała, by park służył mieszkańcom, planowała inicjować w nim różne działania. Razem z Ludwiką, socjologiem, postanowili zorganizować warsztaty diagnozujące, żeby wspólnie z mieszkańcami poszukać odpowiedzi na pytania: co w parku jest dla nich ważne i wymaga zachowania, a co i w jaki sposób warto zmienić. Najpierw zapoznali się z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego oraz wytycznymi konserwatora zabytków, potem wyodrębnili sześć głównych tematów konsultacji: strefy aktywności, zieleń, komunikacja piesza i rowerowa (ścieżki, rodzaj i stan nawierzchni, „przedepty“), infrastruktura i mała architektura (ławki, kosze na śmieci, oświetlenie, Wi-Fi, toalety), poczucie bezpieczeństwa oraz inne potrzeby związane z parkiem. Do udziału w konsultacjach zaprosili mieszkańców – przygotowali plakaty, informowali zainteresowanych poprzez sieć kontaktów rady oraz urzędu miasta. Podczas warsztatu Ludwika opowiedziała o zasadach i efektach wdrażania projektowania uniwersalnego, czyli uwzględniającego potrzeby różnych odbiorców: seniorów, osób z niepełnosprawnościami, rodziców. Uczestnicy podzielili się na dwie grupy robocze, każda odbyła sześć 15-minutowych sesji tematycznych. Na przezroczystych foliach nałożonych na zdjęcia lotnicze Parku Niedźwiadków zapisywali uwagi dotyczące konkretnych miejsc i obszarów. Na zakończenie warsztatu Ludwika podsumowała wnioski ze spotkania i uczestnicy wspólnie nadali rangi poszczególnym potrzebom.

Podzielenie potrzeb na kategorie inwestycyjne spowodowało, że Tyska Rada Seniorów może na bazie diagnozy realizować etapami zmiany na tym obszarze. Raport z warsztatu konsultacyjnego może służyć jako materiał wyjściowy do dalszej pracy dotyczącej zmodernizowania Parku Niedźwiadków.

projekt „Zoom na Rady Seniorów. Uniwersytet Obywatelski” Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę” (projekt realizowany ze środków Funduszy EOG w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”)
Ludwika Ignatowicz
Tychy, Tyska Rada Seniorów, Urząd Miasta Tychy

KROK PO KROKU

1. Określenie granic obszaru analizy i wybór tematów warsztatów
Warto w urzędzie miasta sprawdzić dokumenty i informacje dotyczące interesującego nas obszaru (np. miejscowy plan zagospodarowania, rejestr zabytków, kto zarządza daną przestrzenią, czy były robione badania, konsultacje społeczne, czy są opracowane budżety partycypacyjne).
Opracowanie granic obszaru przeanalizujmy (najlepiej z udziałem specjalisty z urzędu miasta) pod względem ważnych ciągów komunikacyjnych, podziałów administracyjnych, ważnych punktów (np. sklep, dom kultury), które ułatwiają orientację w terenie mieszkańcom.
Na podstawie analizy uzyskanych informacji formułujemy tematy, którymi będziemy zajmować się podczas warsztatu.

2. Warsztaty – zbieranie wiedzy i pomysłów
Dzielimy się na grupy, każda dostaje mapę i kalkę lub przezroczystą folię, na której zapisuje spostrzeżenia i pomysły dotyczące jednego tematu. Po upływie wyznaczonego czasu, grupa przechodzi do nowego stolika tematycznego, otrzymuje czystą kalkę do pracy nad nowym zagadnieniem. Czas sesji (15-30 min.) zależy od wielkości obszaru oraz liczby osób w grupie. Ważne, aby przed rozpoczęciem pracy uprzedzić, że konsultacje mają charakter doradczy, co oznacza, że nie wszystkie potrzeby i postulaty będą zrealizowane.

3. Podsumowanie wyników  Podsumowujemy zebraną wiedzę i pomysły, które uzyskaliśmy podczas warsztatu. Wspólnie nadajemy rangi poszczególnym pomysłom. Pamiętajmy, by poinformować uczestników o kolejnych spotkaniach konsultacyjnych, w jaki sposób zostanie opracowana zebrana wiedza (raport z konsultacji), a także terminie i miejscu publikacji raportu. Warto zrobić też listę mailingową uczestników, kontakty mogą nam się przydać na dalszych etapach pracy.

4. Przygotowanie i publikacja raportu
Przy opracowywaniu raportu uwzględniamy opis procedury konsultacyjnej, jej cele, sposób organizacji, wyniki konsultacji (czyli jakie informacje zostały zebrane podczas rozmów tematycznych) oraz rekomendacje/wnioski. Ważne jest skonsultowanie elementów, które rekomendujemy, z urzędnikami i specjalistami (np. architektami, architektami krajobrazu). Wyniki najlepiej zaprezentować na przetworzonych w programie graficznym mapach lub dołączyć fotografie map powstałych podczas konsultacji. Materiał warto wzmocnić cytatami oraz informacją o liczbie osób wypowiadających się na dany temat. Raport udostępniamy, publikując go na stronie urzędu miasta.

WARIANTY
Zamiast mapy można wykorzystać wydruk rzutów budynków lub zdjęcia interesującego nas obszaru.

W grupie siła

Leave a reply

JAK TO ZROBILIŚMY?

W wielu miastach Polski zaczęły działać rady seniorów. Nowo powstała rada to często grupa nieznających się osób. Członkowie jednej z rad seniorów, która rozpoczęła nową kadencję, szukali sposobu na to, by dowiedzieć się, jakie umiejętności, wiedzę i doświadczenie posiadają jako zespół. Pomogła im animatorka Maria: podczas jednego z pierwszych spotkań rady poprosiła uczestników, by wypisali odpowiedzi na pytania: „Co umiem?”, „Na czym się znam”, „Co lubię robić?”. Dzięki temu rada mogła rozpoznać indywidualne kompetencje poszczególnych członków rady i wydobyć potencjał rady jako grupy ludzi o różnorodnych umiejętnościach. Uczestnicy zobaczyli, jakie zadania najchętniej, skutecznie i z największym zaangażowaniem mogą wykonywać poszczególni członkowie rady. Zyskali szerszą wiedzę na temat swojego potencjału, a także aktualnych potrzeb, predyspozycji, możliwości i barier funkcjonowania jako rada seniorów.

KROK PO KROKU:

Krok 1: Przygotowanie, wybór miejsca i daty spotkania
Zastanówmy się, gdzie zorganizujemy spotkanie. Może to być siedziba rady seniorów lub sala w miejscowej bibliotece, domu kultury, czy urzędzie. Ważne, by było to miejsce jasne i ciche, a sala znajdowała się w budynku dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych. Na spotkanie zapraszamy wszystkich członków rady seniorów, a także osobę, która współpracuje z radą z ramienia urzędu. Termin spotkania najlepiej ustalić na wcześniejszym posiedzeniu rady, tak by pasował jak największej liczbie osób. Jeśli w spotkaniu udział ma wziąć urzędnik, warto by odbyło się w godzinach jego pracy.

Krok 2: Lista kompetencji i umiejętności
Każdemu z uczestników wręczamy po kilka samoprzylepnych małych kartek w trzech kolorach. Prosimy ich, by na kartkach jednego koloru wypisali odpowiedzi na pytanie „Co umiem?”, na kartkach drugiego koloru: „Na czym się znam?”, a na trzeciego: „Co lubię robić?”. Zachęcajmy uczestników, by zapisywali wszystko, co im przyjdzie do głowy, nawet to, co wydaje się oczywiste. Im więcej rzeczy znajdzie się na kartkach, tym lepiej. Następnie kartki przyklejamy na ścianie, tablicy lub flipczarcie. Moderator odczytuje na głos wszystkie odpowiedzi i grupuje je na tablicy w kategorie, według podobieństwa. Tym sposobem otrzymujemy mapę umiejętności i kompetencji członków rady seniorów. Warto przyjrzeć się tym odpowiedziom i wspólnie zastanowić się także nad tym, jakich umiejętności brakuje w grupie, a byłby przydatne radzie do skutecznego działania. Jeśli takie obszary się pojawią, to znak, że byłoby dobrze poszukać ludzi, którzy w tych obszarach będą mogli wesprzeć działania rady.

Krok 2: Krążące pytania
Uczestnicy dzielą się na trzy grupy. Każdej wręczamy duży arkusz papieru i mazaki. Grupa nr 1 otrzymuje arkusz z nagłówkiem „Potencjał członków rady seniorów”; prosimy by grupa z wypisanych wcześniej umiejętności i kompetencji członków rady wybrała te, które jej zdaniem szczególnie przydadzą się w pracy rady seniorów. Grupie nr 2 wręczamy arkusz papieru z nagłówkiem „Potencjał grupowy rady seniorów” i pomocniczymi pytaniami: „Co umiemy jako rada?”, „W czym jesteśmy dobrzy?” „W czym mamy doświadczenie jako rada?”. Grupa nr 3 dostaje arkusz z nagłówkiem „Deficyty rady seniorów”. Jej zadaniem jest wypisanie wszystkiego, czego radzie brakuje do sprawnego działania: zasoby, kompetencje, wiedza.
W pierwszej rundzie uczestnicy mają 15 minut na przedyskutowanie swoich tematów i zapisanie odpowiedzi na arkuszach. Potem Grupa nr 1 przekazuje swój zapisany arkusz Grupie nr 2, Grupa nr 2 przekazuje swój arkusz Grupie nr 3, a Grupa nr 3 swój arkusz przekazuje Grupie nr 1. Uczestnicy dopisują kolejne punkty, uzupełniając odpowiedzi poprzedniej grupy. Po 10 minutach robimy kolejną rotację i dajemy uczestnikom 5 minut na dopisanie odpowiedzi na arkuszach. Dzięki temu każda z grup ma szansę przyjrzeć się temu, co napisał poprzednia i dopisać własne spostrzeżenia.

Krok 3: Podsumowanie i wnioski
Arkusze wieszamy w widocznym miejscu. Zachęcamy uczestników do skomentowania zapisanych treści, zadając pytania: „Co wydaje wam się najważniejsze?”, „Czy coś was w tym wszystkim zaskakuje?”, „Czy coś jeszcze przychodzi wam do głowy?”. Rozmawiamy o tym, w jaki sposób do sprawnego działania rady wykorzystać to, czego się dowiedzieliśmy.

Wywiad wspomagany

Leave a reply

JAK TO ZROBILIŚMY?

Członkowie rady seniorów z Przemyśla chcieli się dowiedzieć, jakie potrzeby mają seniorzy mieszkający w ich mieście. Chcieli zachęcić ich do aktywności i zaproponować im program kulturalny oraz nowe miejsce spotkań towarzyskich. Wraz ze wspierającą ich socjolożką Kasią przemyśleli cele, które chcą zrealizować i doszli do wniosku, że najlepiej zapytać o zdanie samych mieszkańców za pomocą badania ankietowego.

———————————————————————————————————————–

Ankieta, którą przygotowali (link), zawierała pięć podstawowych pytań dotyczących sytuacji przemyskich seniorów:

Jak lubią spędzać swój czas wolny?

Z kim spędzają go najchętniej?

Czy brakuje im jednego, własnego miejsca spotkań?

Czy mają jakieś trudności związane z uczestnictwem w wydarzeniach kulturalnych w Przemyślu? Jakie to trudności?

Skąd czerpią informację na temat tego, co dzieje się w Przemyślu?

Po przejściu szkolenia ankieterskiego każdy z członków rady porozmawiał z pięcioma seniorami, zadał im pytania z ankiety, zapisał odpowiedzi rozmówców i uzupełnił dodatkowo ich dane demograficzne (wiek, płeć, wykształcenie, stan cywilny, oraz fakt czy mieszkają samotnie czy z rodziną). Ankiety zostały zebrane, a odpowiedzi wpisane do komputera.

Analiza wyników badań posłużyła do przygotowania konkretnego planu działania Rady Seniorów w Przemyślu. Pozwoliła także przybliżyć jej członkom obraz rówieśników i podejmować dalsze decyzje o działalności Przemyskiej Rady Seniorów w oparciu o zebrane dane, a nie osobiste przekonania. Radni bardzo pozytywnie podeszli do swojej nowej roli twórcy i realizatora badań: nie tylko byli zadowoleni z nowych umiejętności, ale także bardziej otworzyli się na głos tych, których reprezentują.

————————————————————————————————————————

Katarzyna Chajbos, Kasia Wala, Maria Klaman

Przemyśl, Przemyska Rada Seniorów, Urząd Miejski w Przemyślu

KROK PO KROKU

Krok 1: Przygotowanie

Zastanówmy się, czego chcemy się dowiedzieć i od kogo. Zaplanujmy nasze badanie tak, by dotrzeć do różnych respondentów, np. jeśli o zdanie pytamy seniorów, postarajmy się by byli wśród nich zarówno bardziej, jak i mniej aktywni, a także zadbajmy o głos grupy z dodatkowymi potrzebami, np. osób z niepełnosprawnościami. Budując pytania ankietowe, dbajmy, by były krótkie i jednoznaczne.

Krok 2: Warsztat dla ankieterów

Organizujemy spotkanie dla osób, które będą realizować badanie. Prawdopodobnie większość z nich nigdy nie miała do czynienia z przeprowadzaniem ankiety, więc zadbajmy, by ktoś doświadczony przekazał im istotne informacje na temat warunków i elementów dobrze przeprowadzonego wywiadu oraz podkreślił rolę badaczy w sukcesie całego badania. Bardzo ważne, by uczestnicy mogli przećwiczyć przeprowadzenie ankiety, a potem o tym porozmawiać.

Krok 3: Realizacja badań ankietowych

Zaplanujmy badanie tak, by badacze mieli czas na przeprowadzenie określonej liczby ankiet. Byłoby dobrze, gdyby mieli możliwość skontaktowania się z osobą prowadzącą szkolenie w razie pytań czy trudności podczas realizacji badań.

Krok 4: Zebranie i analiza odpowiedzi

Podsumowujemy i zapisujemy wnioski osobno dla odpowiedzi na każde z pytań. Potem spisujemy wnioski wypływające z całości i rekomendacje do dalszych działań. Do tej części pracy warto zaprosić socjologa. Wyniki badań można zaprezentować na spotkaniu z seniorami, mieszkańcami czy władzami miasta.

WARIANTY

Badanie ankietowe możemy zrealizować z innymi wybranymi grupami, np. młodzieżą planującą zorganizowanie jakiegoś wydarzenia czy mieszkańcami, których opinii chciałby zasięgnąć dom kultury. Jeżeli zależy nam na informacji czy ocenie, np. jakiegoś miejsca lub konkretnego wydarzenia warto zrealizować wywiad właśnie tam i w czasie jego trwania.

Zrób to po swojemu

Leave a reply

JAK TO ZROBILIŚMY:

W Suwałkach od kilku lat prężnie działa rada seniorów, a na wielu osiedlach powstały kluby sąsiedzkie otwarte na pomysły i działania mieszkańców. Członkowie rady seniorów i osoby opiekujące się klubami szukały odpowiedzi na pytanie, jak w grupie już aktywnych osób zaprojektować akcje, które w atrakcyjny sposób pozwolą dotrzeć działaniami do sąsiadów i zachęcą ich do współdziałania. Grupa zorganizowała warsztaty, na które zaprosiła animatorkę Karolinę. W trakcie warsztatów uczestnicy rozmawiali o tym, czym są działania sąsiedzkie, oglądali film „Domek herbaciany” (https://vimeo.com/61083450) o sąsiedzkiej inicjatywie na warszawskim Bródnie, oraz inspirując się zbiorem „Pomysły do zrobienia”, wymyślili autorskie działania, które od razu przetestowali na ulicach Suwałk.

—————————————————————————————————————–

projekt „Zoom na Rady Seniorów. Uniwersytet Obywatelski” Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę” (projekt realizowany ze środków Funduszy EOG w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”)

Karolina Pluta

Suwalska Rada Seniorów, Suwałki

KROK PO KROKU

1. Przygotowanie
Zastanówmy się, do czego potrzebujemy pracy z Pomysłami do zrobienia. Co ma powstać w wyniku warsztatu: pomysł na akcję z sąsiadami, warsztaty międzypokoleniowe w bibliotece, scenariusz działania badawczego, np. diagnozy potrzeb kulturalnych mieszkańców. Najlepiej zapiszcie cel waszej pracy na kartce i sprawdźcie, czy wszyscy go tak samo rozumieją.

2. Wybór pomysłów i przygotowanie zestawów

Po przejrzeniu chmury tagów na stronie pomyslydozrobienia.org.pl, wybieramy te, które mogą być interesujące dla naszego tematu. Czytamy pomysły, które są ukryte pod tymi tagami, następie wybieramy kilka lub kilkanaście różnych i je drukujemy . W większości przypadków pomysłom towarzyszą zdjęcia, które pokazują, jak wybrane działanie było realizowane, możemy wydrukować także zdjęcia. Przeglądając publikację lub stronę, wybierzmy też takie tagi, które w pierwszej chwili wydają się nie pasować do tematu. Warto rozszerzyć wachlarz inspiracji.
Grupujemy pomysły, tak by dwa-trzy pomysły stanowiły jeden komplet. Zdecydujmy, czy w jednym komplecie znajdą się pomysły oznaczone tym samym tagiem czy różnymi; jeden zestaw może być oznaczony kilkoma tagami. Ważne, żeby zestawy były różnorodne, ale spójne (np. pokazujące różne sposoby na wykorzystanie zdjęć, różne metody na pracę z dziećmi). Do zestawu można dołączyć kilka zdjęć, komplety ułożyć na stołach, lub zapakować do koperty. Każdy zestaw oznaczamy wybranymi hasłami (tagami), np. #sąsiedzkość #wymiana wiedzy #dizajn #diagnoza lokalna.

4. Praca w grupach

Zestawy rozdajemy grupom, najlepiej jeśli nad jednym kompletem pracuje grupa 3-4 osób. Poprosimy uczestników, żeby obejrzeli zdjęcia i przeczytali pomysły. W grupach zastanawiają się, co w wybranych pomysłach jest najciekawsze, na jakie potrzeby ludzi odpowiadają wybrane działania, jak można je przerobić, połączyć, żeby powstały nowe akcje, które może zrealizować wasza grupa.

5. Prezentacja

Na podstawie Pomysłów i zdjęć w grupach grupy przygotowujemy scenariusze nowego działania z wykorzystaniem klucza opisu:

1. Jaki jest nasz pomysł na akcję. Co się będzie działo?

2. Co jest celem naszej akcji?

3. Co będzie nam potrzebne?

4. Wyobraźmy sobie, że zdjęcie, które jest w naszym zestawie zostało wykonane podczas naszej akcji – co to za moment.

5. Test

Warto przetestować zaprojektowane działanie od razu – wyjść na ulicę, spotkać się z mieszkańcami. Na akcję zarezerwujmy min. 1 godzinę. Po powrocie zastanawiamy się, co się sprawdziło, co warto zmienić, ulepszyć, z czego zrezygnować. Na podstawie krótkiego działania możemy zaprojektować całodzienną akcję lub dłuższy projekt.

WARIANTY

Podczas warsztatów jako inspirację można wykorzystać filmy i fotokasty z działań społecznych dostępnych w serwisie vimeo Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę”.